A. FTA là gì?

FTA – Free Trade Agreement, hay còn gọi là Hiệp định Thương mại Tự do, được hiểu là các hiệp định hợp tác kinh tế được ký giữa hai hay nhiều thành viên, hay nói cách khác, là một hình thức liên kết quốc tế giữa các quốc gia. Dựa trên các hiệp định này, các rào cản thương mại, bao gồm về thuế quan và phi thuế quan sẽ được giảm hoặc xóa bỏ. Các rào cản thương mại có thể dưới dạng thuế quan, hạn ngạch nhập khẩu, các hàng rào phi thuế quan khác như tiêu chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn về vệ sinh dịch tễ, …

Các hiệp định thương mại tự do thúc đẩy trao đổi thương mại giữa các nước thành viên, giúp các quốc gia trên thế giới có thể từng bước hình thành một thị trường buôn bán thống nhất về hàng hóa và dịch vụ. Hiện nay có nhiều thuật ngữ được sử dụng khác nhau như Hiệp định đối tác kinh tế EPA (Economic Partnership Agreement), Hiệp định thương mại khu vực RTA (Regional Trade Agreement), … nhưng nếu bản chất của các hiệp định đều hướng tới tự do hoá thương mại (bao gồm loại bỏ rào cản và thúc đẩy thương mại), thì đều được hiểu là các FTA.

B. Nội dung chính của FTA

Khái niệm FTA giữa các nước được định nghĩa khác nhau. Tuy nhiên, thông thường FTA nào cũng bao gồm các nội dung chính được liệt kê dưới đây:

Thứ nhất, FTA gồm những quy định về việc cắt giảm hàng rào thuế quan và phi thuế quan. Theo đó, mỗi quốc gia tham gia ký thỏa thuận FTA đều phải cam kết cắt giảm hoặc xóa bỏ hàng rào thuế quan, tùy theo thỏa thuận đạt được giữa hai bên. Đồng thời, FTA gồm những điều khoản cho phép các hàng hóa dịch vụ giữa các nước thành viên được xuất nhập khẩu.

Thứ hai, FTA quy định danh mục những mặt hàng được đưa vào cắt giảm thuế quan. Loại hàng hóa dịch vụ được đưa vào ký kết sẽ phụ thuộc vào kết quả của hoạt động đàm phán. Có một số loại thuế nhạy cảm sẽ cắt giảm chậm hơn hoặc không được cắt giảm.

Thứ ba, FTA quy định về thời gian cắt giảm thuế xuất nhập khẩu. Trong các FTA, phải có phần mục nội dung quy định rõ ràng về khoảng thời gian hay lộ trình áp dụng cắt giảm thuế. FTA thường có thời gian kéo dài dưới 10 năm.

Thứ tư, FTA quy định về quy tắc xuất xứ. Đây là quy định hết sức quan quan trọng và không thể thiếu trong FTA. Mỗi loại hàng hóa dịch vụ khác nhau sẽ có những quy định về việc mức cắt giảm thuế khác nhau. Những mặt hàng được sản xuất ở các nước tham gia vào thỏa thuận FTA sẽ được nhận ưu đãi lớn hơn những mặt hàng sản xuất ở các nước khác. Vì vậy, những điều khoản về quy tắc xuất xứ được quy định cụ thể và yêu cầu tuân theo nghiêm ngặt để bảo vệ quyền lợi của các nước thành viên.

C. Các nguyên tắc trong FTA

Khi tham gia đàm phán ký kết FTA, các quốc gia và tổ chức, hay còn gọi là các thành viên, cần đảm bảo các nguyên tắc sau đây:

Thứ nhất, FTA cần đảm bảo sự công bằng về lợi ích kinh tế giữa các quốc gia. Các thành viên tham gia ký kết cần xét một cách cẩn thận về tình hình kinh tế của mỗi nước để có thể đưa ra các hoạt động thỏa thuận một cách công bằng nhất.

Thứ hai, FTA phải tạo được cơ hội phát triển mới. Việc nắm bắt được các mặt cơ hội thách thức cũng như mặt thuận lợi khó khăn là rất quan trọng, giúp việc đàm phán đạt được hiệu quả cao nhất. Từ đó, FTA được ký kết sẽ góp phần làm tăng số lượng, sản lượng và giá trị mặt hàng xuất nhập khẩu, cũng như thu hút được các nguồn đầu tư nước ngoài khác.

Việc tuân thủ các nguyên tắc trong FTA được xem là việc làm cần thiết để cho các nước có thể đề xuất những điều khoản có lợi cho tất cả các bên và đưa ra những quyết định sáng suốt trong quá trình đàm phán. Từ đó, các thành viên sẽ cùng hỗ trợ nhau trên nhiều lĩnh vực khác nhau, đóng góp cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

(còn tiếp)

Nguồn tham khảo: Bộ Công Thương